Dbanie o właściwą higienę jamy ustnej malucha spędza sen z powiek wielu rodzicom. Jak postępować, by dziecko jak najdłużej mogło cieszyć się zdrowymi i białymi zębami? Okazuje się, że wpływ na to ma zarówno wybór pasty, szczoteczki, częstotliwość mycia zębów jak i dieta – zarówno dziecka, jak i matki w okresie ciąży.
To, co kobieta spożywa przez całą ciąże, ma duży wpływ na zdrowie jej dziecka – w tym na to, jak rozwiną się zalążki zębów, które powstają częściowo w życiu płodowym. W tym okresie, pojawiają się zawiązki zębów mlecznych oraz pierwszych stałych zębów trzonowych. Dlatego też tak ważne jest spożywanie przez przyszłą matkę dużej ilości produktów bogatych w witaminę D, białko, fosfor i wapń (np. ryb, mięsa, jaj, zielonych roślin liściastych oraz roślin strączkowych.
Leczenie zębów w okresie ciąży – czy może odbywać się pod znieczuleniem?
Jedną z najważniejszych rzeczy, jakie należy zrobić przed zajściem w ciążę – jest wyleczenie zębów. Jeżeli pojawi się konieczność borowania bądź usuwania zęba w trakcie trwania ciąży, jest to problem. Można co prawda zastosować słaby środek znieczulający w niewielkiej dawce, ale nie pozbawi on kobiety doznań bólowych, związanych np. z ekstrakcją zęba. Sam stres związany z koniecznością wykonania zabiegu może mieć negatywny wpływ na matkę i dziecko. Dlatego też, najlepiej jest wyleczyć wszystkie zęby przed ciążą. W trakcie jej przebiegu, najbezpieczniejszy do wykonywania zabiegów w jamie ustnej jest drugi trymestr. Bezwzględnie przy każdej wizycie u stomatologa, należy poinformować go o ciąży.
Jak należy czyścić pierwsze mleczne zęby?
Najważniejsze jest, by nie wyjść z założenia, że mleczne zęby i tak wypadną – więc po co o nie dbać. Zdrowe mleczaki ułatwiają dziecku jedzenie, rozwój mowy oraz „trzymają miejsce” dla zdrowych zębów stałych. Niestety – są one słabiej zmineralizowane, dlatego trzeba bardzo uważnie chronić je przed próchnicą. Higienę jamy ustnej należy rozpocząć nawet przed pojawieniem się pierwszych ząbków. Zaleca się, by przecierać wtedy dziąsła malucha zwilżonym wodą przegotowaną bądź rumiankiem gazikiem, po każdym posiłku. Po pojawieniu się mleczaków, należy zamienić gazik na szczoteczkę – na przykład silikonową, nakładaną na palec.
Od kiedy dzieci mogą korzystać z klasycznej szczoteczki do zębów?
Pod czujnym okiem dorosłych, dziecko może zacząć korzystać ze szczoteczki do zębów około pierwszego roku życia. Szczotkowanie musi odbywać się dwa razy dziennie i ma raczej formę zabawy, oswajania dziecka ze szczoteczką – rodzic nadal powinien kontrolować czystość zębów, np. szczoteczką silikonową.
Pierwsza wizyta u dentysty
Pierwsza, tzw. adaptacyjna wizyta u stomatologa powinna odbyć się po pojawieniu się pierwszych zębów. Dentysta może ocenić stan jamy ustnej malucha oraz wspomóc rodziców we właściwej jej higienie, udzielając pomocnych rad. Wczesna próchnica często pojawia się u dzieci w okolicy pierwszego roku życia – dlatego bardzo ważne jest regularne udawanie się do stomatologa.
Dentysta może zalecić także fluoryzowanie ząbków dziecka. Nie tylko wzmocni to jego uzębienie, ale także pokaże mu, że stomatolog nie musi łączyć się z bólem czy też nieprzyjemnym borowaniem.
Wizyta adaptacyjna – jak się przygotować?
Najpierw należy wytłumaczyć dziecku, że stomatolog nie jest osobą, której powinno się obawiać. Celem pierwszej wizyty będzie głównie oswojenie się z gabinetem dentystycznym, personelem, zapachami i dźwiękami. Nie trzeba więc się do niej specjalnie przygotowywać.
Co zrobić, gdy dziecko boi się dentysty?
Przede wszystkim należy dużo rozmawiać z maluchem i cierpliwie tłumaczyć mu, że dentysta to osoba, która chce mu pomóc. Można również aranżować różne scenki odzwierciedlające wizytę u stomatologa, oglądać bajki edukacyjne. Jeżeli dziecko jeszcze nie było u dentysty – należy jak najszybciej odbyć polegającą na oswojeniu malucha z gabinetem wizytę adaptacyjną.
Co ile należy odwiedzać stomatologa?
Niestety – zęby mleczne są słabo zmineralizowane, a przez to mniej odporne na działanie bakterii. Dlatego też, próchnica postępuje w nich bardzo szybko. Wizyty powinny odbywać się co około 3 miesiące, by móc zapobiec przykrym konsekwencjom – np. borowaniu czy też konieczności usunięcia zęba. Częste wizyty u dentysty pozwolą na wychwycenie toczących się w zębie zmian we wczesnej fazie.
Próchnica zębów mlecznych – usuwać czy leczyć?
Bez zaistnienia wyraźnych wskazań medycznych, zębów mlecznych nie powinno się usuwać. Może to prowadzić do powstania wad zgryzu, trudności w rozwoju poprawnej wymowy. Każdy ubytek należy natomiast leczyć, by stałe zęby miały szansę wyrżnąć się w zdrowym środowisku.
Jaką szczoteczkę wybrać dla dziecka do 2 roku życia?
Szczoteczka dla dzieci do 2 roku życia powinna mieć:
- niewielką rękojeść,
- antypoślizgowy uchwyt,
- niewielką główkę,
- zaokrąglone boki główki,
- miękkie włosie o okrągłych końcówkach,
- kolorową rączę, naklejki w zestawie… cokolwiek, co zachęci malucha do szczotkowania.
Kiedy dziecko może szczotkować zęby samodzielnie?
To w dużej mierze zależy od jego sprawności manualnej. Do 6 – 7 roku życia, rodzic powinien nadzorować codzienne szczotkowanie. Dziecko musi jednak samo uczyć się właściwych technik pozbywania się zanieczyszczeń z uzębienia. Ciekawym rozwiązaniem jest też szczoteczka elektryczna dla dziecka ułatwiająca mycie zębów i zachęcająca do prowadzenia właściwej higieny jamy ustnej.
Jak często i jak długo dziecko powinno szczotkować zęby?
Zęby dziecka, podobnie jak dorosłych, powinny być szczotkowane dwa razy dziennie po dwie minuty. Po wieczornym oczyszczaniu jamy ustnej nie wolno przyjmować do ust niczego, poza wodą.
Jaką pastę do zębów wybrać?
Pasta do zębów dla dziecka powinna być dostosowana do jego wieku. Pierwsze produkty, używane gdy dziecko nie potrafi jeszcze dokładnie odpluwać – nie mogą mieć w składzie fluoru. Około 3-5 roku życia, w zależności od umiejętności malucha, należy już sięgnąć po pastę wzbogaconą o fluor.
Czy można kupować pasty owocowe?
Owocowe pasty do zębów zawierają cukry w składzie i są gorszym wyborem od produktów klasycznych. Ponadto, takie pasty zachęcają do połykania – co jest szczególnie szkodliwe w przypadku wzbogacenia produktu we fluor. Jeżeli maluch nie chce szczotkować niczym innym – zakup smakowej pasty do zębów jest jednak „mniejszym złem”.
Jakie włosie powinna mieć dziecięca szczoteczka do zębów?
Szczoteczki do zębów przeznaczone dla dzieci, powinny mieć miękkie włosie. Dzieciom starszym (w wieku 6 – 7 lat) można zakupić szczoteczkę ze średnio twardymi włóknami. Najważniejsze jest, by szczoteczki wymieniać regularnie, najpóźniej co trzy miesiące a wcześniej – jeżeli zauważymy, że włosie się odkształciło, powyginało. W innym wypadku, szczoteczka może pokaleczyć dziąsła oraz zniszczyć szkliwo. Szczoteczki elektryczne dla dzieci można stosować już od 2 roku życia. Ułatwiają one mycie zębów i zachęcają do samodzielnego czyszczenia.
Właściwa szczoteczka do zębów dla dziecka w wieku 2 – 5 lat
Szczoteczka dla dzieci w tym wieku powinna mieć:
- niewielką rączkę,
- antypoślizgowy uchwyt,
- miękkie włosie o różnej długości,
- niewielką głowicę, dostosowaną do wieku dziecka,
- ozdobne elementy, zachęcające do codziennego szczotkowania.
Techniki szczotkowania dla pięciolatka
Dzieci w tym wieku powinny umieć zastosować dwie techniki:
- metodę „szorowania” – przód – tył, którą wstępnie oczyszcza zewnętrzną i wewnętrzną powierzchnię zębów, a także powierzchnię żującą,
- metodę ruchów okrężnych, którą szczotkuje powierzchnię zębów przednią i tylną.
Ile pasty powinien zużywać pięciolatek?
Dziecko w wieku 5 lat powinno zużywać pastę o objętości małego ziarnka grochu do każdego szczotkowania. Następnie powinno ją dokładnie wypluć i wypłukać jamę ustną.